Bifosfonat grubu ilaçlar özellikle kemik erimesi veya kanser ile ilişkili durumların tedavisinde çok sık kullanılmaktadır. Bifosfonat grubu ilaçların kullanımına başlamadan önce doktorlar hastalarını diş tedavilerini yaptırmaları yönünde uyarmaktadırlar. Aynı zamanda bazı ilaç firmaları prospektüslerinde de bu uyarıyı yazmaktadır. Diş problemi olan hastalar bifosfonat grubu ilaçları almaya başlamadan önce kapsamlı bir diş muayenesi olmalıdırlar.
Bifosfonat grubu ilaçların kullanımı sırasında veya sonrasında diş çekimi veya implant gibi cerrahi işlemler uygulanırsa oluşabilecek olumsuz tablonun ismi “bifosfonat kullanımına bağlı oluşan osteonekroz (BRONJ)” dur. Yani çene kemiğinin nekrozudur. Çoğunlukla alt çenede görülse de üst çeneyi etkileyen vakalar da olmaktadır. Tedavisi zor, ciddi, uzun süren ve çoğunlukla geri dönüşü olmayan bir durumdur.
Bifosfonata Bağlı Osteonekroz Gelişme Riski Neye Bağlıdır?
- Kullanılan ilacın gücü ve hangi yolla alındığı önemlidir. Damar yolu ile alınan ilaçlarda osteonekroz gelişme riski %12 ye kadar çıkabilmektedir. Ağızdan kullanımda risk çok daha azalmaktadır.
- Kullanım süresi
- Diş çekimi, implant gibi cerrahi işlemlerin yapılması.
- Ağızda kemik çıkıntısı varlığı, hareketli protezlerin kemikte oluşturabileceği travma
Hastaların çene kemiklerinde geri dönüşü olmayan bir osteonekroz tablosu yaşamamaları için bu ilaçlara başlamadan önce onkolog veya tedaviye karar veren doktor ile diş hekiminin sıkı bir iş birliği içerisinde olması gereklidir.
Bifosfonat grubu ilaç kullanımına başlamadan önce ağızdaki tüm riskli dişler çok dikkatli değerlendirilmeli gerekirse çekimleri veya kanal tedavileri yapılmalı çok iyi bir oral hijyen sağlanmalıdır.
Bifosfonat grubu ilaç kullanırken diş problemi yaşanırsa mutlaka tedaviyi uygulayan doktorunuzla irtibata geçilmelidir. Diş hekiminize bifosfonat grubu ilaç kullandığınızı belirtmelisiniz. Diş hekiminiz ve doktorunuz birlikte size en uygun tedavi yöntemini planlayacaktır. Mümkün olduğunca diş çekiminden kaçınılmalıdır. Bu noktada eğer mümkünse kanal tedavisi yapılması çok kıymetlidir.
Zoledronik asit, ibandronik asit, risedronat, alendronik asit, pamidronat, klodronat, tiludronik asit, etidronat ülkemizde kullanılan bifosfonat grubu preparatlardandır.
Bifosfonat Reçete Edilen Tüm Hastalar
Mümkün olduğunca erken, hastanın dental muayenesinin yapılarak ağız sağlığının iyileştirilmesi gerekir. Hastanın şikâyetleri varsa ortadan kaldırılması, dental enfeksiyona sebep olabilecek etkenlerin ortadan kaldırılmalıdır. Uyumu zayıf olan protezlerin uyumunun arttırılmadır.
Daha sonra diş çekimi ve buna bağlı olarak kemik travması gelişmemesi için koruyucu önlemlerin arttırılmalıdır.
- İyi bir ağız hijyeni sağlanması ve korunması, sağlıklı gıdalar ile beslenilmesi
- Şekerli gıda ve içeceklerin azaltılması, sigara içilmemesi,
- Alkol alımının azaltılması,
- Düzenli aralıklarla dental muayene yaptırılması
- Dişlerde sallanma, ağrı, şişlik gibi durumlar ortaya çıktığında derhal diş hekimine haber verilmesi
